Czy fundacje rodzinne mogą czuć się zagrożone w 2025 roku?

Od połowy sierpnia 2024 r. założyciele fundacji rodzinnych oraz przyszli fundatorzy żyją w niepewności co do przepisów ustawy o fundacji rodzinnej oraz przepisów podatkowych. Ministerstwo Finansów w ubiegłym roku zapowiedziało w mediach „Zmianę uszczelniającą regulacji dotyczących opodatkowania fundacji rodzinnej". Informacja o zmianie przepisów pojawiła się w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów, jednakże do dzisiaj nie powstał żaden projekt zmian wspomnianych przepisów.

Przewidywane zmiany legislacyjne miały objąć:

opodatkowanie stawką 19-proc. podatku sprzedaży majątku przez fundację rodzinną, jeśli sprzedaż nastąpiłaby przed upływem 15 lat od nabycia,

objęcie fundacji rodzinnych przepisami o zagranicznej jednostce kontrolowanej (CFC),

wliczanie świadczeń wypłacanych z fundacji rodzinnej do podstawy obliczenia daniny solidarnościowej,

opodatkowanie najmu nieruchomości przez fundację rodzinną,

opodatkowanie dochodów fundacji rodzinnej z udziałów w podmiotach transparentnych podatkowo,

obowiązek rozwiązania fundacji rodzinnej przez sąd w przypadku prowadzenia niedozwolonej działalności gospodarczej.

Szeroko grono specjalistów, w tym prawników i doradców podatkowych wypowiadało się krytycznie wobec proponowanych zmian. Tak szybkie zmiany powodują niepewność i niestabilność prawa. Co najważniejsze administracja skarbowa dysponuje szeregiem narzędzi, które umożliwiają prowadzenie kontroli podatkowej, a zatem rzekome nadużycia podatkowe na które powołuje się Ministerstwo Finansów to przypadki, które mogą zostać zwalczone bez konieczności zmiany przepisów.

Jak pokazuje doświadczenie, Majsterstwo Finansów dzięki planowanej polityce doprowadziło do wstrzymania działalności fundacji rodzinnych i zmniejszyło zapał przyszłych fundatorów do zakładania fundacji. Nie należy zapominać, że za projektem ustawy o fundacji rodzinnej opowiedziała się większość posłów z wszelkich ugrupowań politycznych. Projekt poparty został przez 441 posłów. Powyższe oznacza, że brakowało w polskim ustawodawstwie mechanizmów, które sprzyjałyby polskim rodzinnym biznesom i gromadzeniu majątków polskich przedsiębiorców.

Zgodnie z art. 143 ustawy o fundacji rodzinnej:

„Rada Ministrów dokona przeglądu funkcjonowania przepisów ustawy i przedłoży Sejmowi i Senatowi informację o skutkach jej obowiązywania wraz z propozycjami zmian, po upływie 3 lat od dnia jej wejścia w życie”.

Zapowiedzi zmian na tak wczesnym etapie dezintegrują działalność fundacji rodzinnej i wprowadzają niepotrzebny chaos bez jakiegokolwiek przełożenia na rzeczywiste zmiany w przepisach. Niestety niestabilność prawna i coraz bardziej nieufne podejście fiskusa do fundacji rodzinnych mogą zniechęcać fundatorów do korzystania z tych rozwiązań.

Jak się jednak ostatecznie okazało to do połowy stycznia 2025 r., żadne zmiany nie weszły w życie, a co więcej nie pojawił się nawet ich oficjalny projekt.

Podsumowując, dotychczas funkcjonujące fundacje rodzinne a także przyszli założyciele nie powinni mieć obaw przed niezwłoczną zmianą przepisów. Rozwiązanie systemowe jakim jest fundacja rodzinna musi być trwałe i nie może być przedmiotem częstych zmian legislacyjnych. Zakładając nawet wprowadzenie zmian w zakresie uszczelnienia przepisów, istnieje duża szansa, że zmiany w proponowanej wersji nie zostaną przyjęte i nie będą stanowiły zagrożenia dla idei fundacji rodzinnej.