TSUE znów po stronie frankowiczów!
Frankowicze, 7 grudnia 2023 r. TSUE wydał kolejny wyrok korzystny dla kredytobiorców CHF! Trybunał odpowiedział na dwa pytania prejudycjalne zadane przez Sąd Rejonowy dla Warszawy-Śródmieścia w sprawie wytoczonej przeciwko mBank S.A. (C-140/22). Wątpliwości sądu odsyłającego dotyczyły rozliczeń kredytów frankowych m.in. terminu przedawnienia roszczenia banku o zwrot kapitału, okresu, za który konsument może dochodzić ustawowych odsetek za opóźnienie czy też procesowych skutków oświadczenia o skutkach nieważności.
Oświadczenie o skutkach nieważności
Przede wszystkim Trybunał Sprawiedliwości odniósł się do kwestii oświadczenia o skutkach nieważności składanego przez konsumentów, mającego istotne znaczenie w kontekście m.in. roszczeń odsetkowych frankowiczów. Zgodnie z praktyką polskich sądów, zapoczątkowaną uchwałą Sądu Najwyższego z 07 maja 2021 r. (sygn. III CZP 6/21), najczęściej decydują się one na przyznanie kredytobiorcom ustawowych odsetek za opóźnienie naliczanych dopiero od momentu złożenia przez nich oświadczenia o świadomości skutków unieważnienia umowy.
Trybunał uznał jednak, że nie jest to właściwe rozwiązanie. Wykładnia prawa krajowego uzależniająca uznanie nieważności umowy od złożenia przez konsumenta stosownego oświadczenia przed sądem jest sprzeczna z dyrektywą unijną 93/13/EWG w sprawie nieuczciwych warunków w umowach konsumenckich.
W ocenie Trybunału nałożenie na konsumenta obowiązku złożenia sformalizowanego oświadczenia mogłoby podważyć odstraszający skutek dyrektywy, ponieważ zachęcałoby to banki do odrzucania pozasądowych żądań konsumentów dotyczących nieważności nieuczciwych warunków.
Trybunał wskazał, że zgodnie z przepisami dyrektywy 93/13 to sąd krajowy jest obowiązany do zbadania z urzędu nieuczciwych warunków umownych, nie czekając na oświadczenie konsumenta w tym zakresie.
Odsetki dla Frankowiczów
Chociaż wniosek taki nie wypływa bezpośrednio z treści wyroku TSUE, to jednak interpretując jego wypowiedź, można dojść do wniosku, że intencją Trybunału było zerwanie z wymogiem, aby skutki żądanej nieważności następowały dopiero od momentu złożenia przez frankowicza stosownego oświadczenia przed sądem.
Z tego powodu można przyjąć, że umowa kredytu staje się nieważna z mocą wsteczną od chwili jej zawarcia i to niezależnie od chwili złożenia oświadczenia przez kredytobiorcę. Już po wezwaniu banku do zapłaty, powołując się na nieważność umowy kredytu, a najpóźniej po wytoczeniu pozwu, sąd powinien uwzględnić na rzecz konsumenta odsetki za opóźnienie.
Przedawnienie roszczeń banków
Wspomniany wyrok był przez frankowiczów wyczekiwany również z tego powodu, że niejasna jest kwestia tego, kiedy może przedawnić się roszczenie banku m.in. o wynagrodzenie za korzystanie z kapitału czy też zbliżone do niego żądania.
Przedstawiciele banków konsekwentnie podnoszą, że ich zdaniem bieg przedawnienia nie może się rozpocząć, dopóki kredytobiorca nie oświadczy przed sądem, czy ma świadomość i godzi się na skutki nieważności umowy. Przyjęcie takiego stanowiska znacznie wydłużyłoby okres, w którym bank mógłby pozwać frankowiczów.
Z takim poglądem nie zgodził się Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Zdaniem TSUE nie można interpretować prawa polskiego w taki sposób, aby odwlec w czasie niekorzystne dla banków skutki ich bezczynności. Takie działanie byłoby sprzeczne z celem dyrektywy 93/13, mającej wywierać odstraszający skutek wobec nieuczciwych przedsiębiorców.
Jeśli więc bank nie podjął stosownych kroków prawnych w ciągu 3 lat od momentu wezwania go przez kredytobiorcę do zapłaty, ew. od chwili wytoczenia przeciwko niemu powództwa, już tylko z uwagi na przedawnienie jego roszczenia, nie mógłby on skutecznie pozwać konsumenta.
Chociaż stanowisko TSUE nie wprowadza żadnych rewolucji, to jednak stabilizuje linię orzeczniczą, którą mogły lekko zachwiać wrześniowe wyroki Sądu Najwyższego. Kolejny istotny wyrok Trybunału w sprawie kredytów CHF zostanie opublikowany już 14 grudnia. Czekamy z niecierpliwością!
Możesz odzyskać swoje pieniądze
Jeżeli masz kredyt frankowy, możesz napisać lub zadzwonić do nas. Przeanalizujemy Twoją umowę i podpowiemy, jakie kroki możesz podjąć. Masz prawo domagać się zwrotu nadpłaconych kwot — nawet, jeśli Twój kredyt został już spłacony!
Skontaktuj się z nami
Plac Powstańców Śląskich 8/3
53-314 Wrocław
tel: 71 333 90 90
mail: kancelaria@chudzikowski.pl
Kancelaria Chudzikowski S.K.A.
NIP 899-291-43-44
Pl. Powstańców Śląskich 8/3 53–314 Wrocław
Nr konta w Nest Banku 24 2530 0008 2041 1071 5731 0001
Kancelaria Chudzikowski S.K.A. | kontakt: kancelaria@chudzikowski.pl | 2023 © all rights reserved