Fundacja rodzinna — użytkowanie udziałów w spółce z o.o.

Użytkowanie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością przez fundację rodzinną – konsekwencje podatkowe

Możliwość użytkowania udziałów w spółce z o.o. przez fundację rodzinną a zwolnienie z CIT

Fundacje rodzinne stanowią istotne narzędzie planowania sukcesyjnego oraz ochrony majątku, jednak ich działalność podlegag szczególnym regulacjom prawnym, w tym w zakresie opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych (CIT).

Wątpliwości budzi kwestia, czy użytkowanie udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością przez fundację rodzinną (bez przeniesienia udziałów na fundację rodzinną) oraz uzyskiwanie z tego tytułu dywidend może korzystać ze zwolnienia z opodatkowania CIT.

Interpretacja organów podatkowych wskazuje, iż użytkowanie udziałów w spółce kapitałowej nie mieści się w zakresie dozwolonej działalności fundacji rodzinnej, a uzyskiwane z tego tytułu dywidendy podlegają opodatkowaniu według stawki 25%.

Użytkowanie udziałów a ich własność – aspekty prawne

Jeśli fundator planuje ustanowienie na rzecz fundacji rodzinnej prawa użytkowania udziałów w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością, w wyniku czego fundacja miałaby uzyskiwać dywidendy wypłacane przez spółkę, powstać może wątpliwość co do możliwości zwolnienia z podatku dochodowego od osób prawnych. Podstawę takich wątpliwości stanowi pytanie, czy użytkowanie udziałów można zakwalifikować jako działalność dozwoloną fundacji rodzinnej na podstawie art. 5 ust. 1 pkt 3 i 4 ustawy o fundacji rodzinnej, co skutkowałoby możliwością skorzystania ze zwolnienia z CIT.

Organy podatkowe w interpretacji 0114-KDIP2-1.4010.525.2024.2.DK uznały jednak, iż użytkowanie udziałów nie jest równoznaczne z ich własnością, a tym samym nie skutkuje nabyciem przez fundację statusu wspólnika spółki. Fundacja, będąc użytkownikiem udziałów, nie nabywa tytułu właścicielskiego, lecz jedynie prawo do pobierania pożytków (dywidend). W konsekwencji, użytkowanie udziałów nie mieści się w katalogu działalności dopuszczalnej dla fundacji rodzinnej, korzystającej ze zwolnienia z CIT.

Brak możliwości skorzystania ze zwolnienia z CIT

Zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 25 ustawy o CIT fundacje rodzinne korzystają ze zwolnienia podmiotowego w zakresie opodatkowania dochodów, o ile ich działalność mieści się w ramach określonych w art. 5 Ustawy o fundacji rodzinnej. W analizowanym przypadku organy podatkowe wskazały, że:

Użytkowanie udziałów nie jest równoznaczne z uczestnictwem w spółce, gdyż zgodnie z art. 5 ust. 1 pkt 3 UFR fundacja może przystępować do spółek i uczestniczyć w nich jako wspólnik, jednakże samo użytkowanie udziałów nie spełnia tego kryterium.

Dywidendy uzyskiwane w ramach prawa użytkowania udziałów nie stanowią dochodu z papierów wartościowych w rozumieniu art. 5 ust. 1 pkt 4 UFR, gdyż fundacja nie dokonuje obrotu udziałami ani ich nabycia lub zbycia.

Zwolnienia podatkowe stanowią odstępstwo od zasady powszechności opodatkowania, dlatego ich wykładnia powinna być ścisła.

Konsekwencje podatkowe użytkowania udziałów

Mając na uwadze stanowisko organów podatkowych, uzyskiwane przez fundację rodzinną dywidendy wynikające z prawa użytkowania udziałów w spółce kapitałowej podlegają opodatkowaniu CIT według stawki 25%, zgodnie z art. 24r ustawy o CIT.

Konsekwencje podatkowe użytkowania udziałów

Przed ustanowieniem użytkowania udziałów na rzecz fundacji rodzinnej niezbędna jest szczegółowa analiza skutków podatkowych tego rozwiązania. W świetle obowiązujących regulacji oraz stanowiska organów podatkowych użytkowanie udziałów nie spełnia przesłanek uprawniających do zwolnienia fundacji rodzinnej z CIT, a dywidendy uzyskiwane na tej podstawie podlegają opodatkowaniu według stawki 25%.

Alternatywnym rozwiązaniem może być przeniesienie własności udziałów na fundację rodzinną, co w określonych przypadkach umożliwi skorzystanie ze zwolnienia podatkowego. W celu prawidłowego zaplanowania struktury sukcesyjnej rekomendować należy konsultację z doradcą podatkowym w zakresie aktualnych regulacji oraz ich wpływu na sytuację podatkową fundacji rodzinnej.