Darowizna a zachowek
Być może Ty lub ktoś Tobie bliski zastanawia się nad prawnym unormowaniem statusu mieszkania lub domu na wypadek swojej śmierci. Jeżeli zastanawiasz się nad zabezpieczeniem nieruchomości, warto wziąć pod uwagę pewne kwestie prawne, które pomogą uniknąć w przyszłości spadkobiercom trudności.
Zachowek a umowa darowizny
Częstym rozwiązaniem, na jakie decydują się spadkodawcy, jest darowizna na rzecz jednego dziecka lub innego bliskiego. Co może jednak zaskoczyć niektórych, jest fakt, że darowizna nie daje prawa do nieruchomości bez żadnych obciążeń i konsekwencji.
Istnieje bowiem możliwość dochodzenia roszczenia o zachowek. Roszczenie to przysługuje najbliższym krewnym spadkodawcy. Więcej o instytucji zachowku oraz o prawie do zachowku przeczytasz w artykule „Zachowek — czym jest i komu przysługuje?”.
Darowizna nie chroni przed zachowkiem
Zgodnie z art. 993 § 1 Kodeksu Cywilnego przy obliczaniu wysokości zachowku dokonane przez spadkodawcę darowizny dolicza się do spadku.
W praktyce więc do tzw. masy spadkowej — oprócz pozostawionych przez spadkodawcę dóbr — wejdą dokonane za życia darowizny. Jeżeli natomiast pozostawił po sobie spadek „pusty” – zapełnią go właśnie dokonane darowizny.
Kiedy można ubiegać się o zachowek od darowizny?
Wyobraźmy sobie, że małżeństwo posiadające trójkę dzieci dokonuje za życia darowizny swojego mieszkania na rzecz jednego dziecka: najmłodszego syna. Małżeństwo to nie posiada żadnego innego majątku. W umowie darowizny rodzice dodatkowo zapisują, że przedmiot darowizny nie podlega zaliczeniu na schedę spadkową, czyli że nie powinien być uznany za majątek odziedziczony. Chcą w ten sposób zabezpieczyć swojego syna przed obowiązkiem zapłaty zachowku od darowizny mieszkania.
Czy oznacza to, że pozostałym dzieciom nie będzie przysługiwać roszczenie o zachowek od tego mieszkania? Absolutnie nie! Jeżeli nie zostały one wydziedziczone w testamencie, znajdują się w kręgu osób uprawnionych do zachowku. Oznacza to, że po śmierci rodziców mogą ubiegać się o zachowek. Prawa pozostałych spadkobierców nie mogą być ominięte przez wpisanie nieruchomości jako przedmiotu darowizny.
Czy trzeba płacić zachowek od darowizny mieszkania?
Powyższy przykład obrazuje, że jeśli dokonano darowizny na tylko jednego z uprawnionych do dziedziczenia, po śmierci darczyńcy pozostałym spadkobiercom przysługuje roszczenie o zachowek.
Zachowkiem niekoniecznie musi być suma pieniężna. Roszczenie zachowku może zostać zaspokojone z dokonanych wcześniej darowizn i zapisów. Jeżeli taka będzie wola obdarowanego, to właśnie część tych darowizn i odpisów pozostali spadkobiercy otrzymają w pierwszej kolejności. Jednak jeżeli obdarowany chce zachować nieruchomość, zobowiązany zostaje do zapłaty sumy pieniężnej, która pokryje przysługujący innym zachowek.
Jak obliczyć wysokość zachowku — co nie wlicza się do zachowku?
Przy obliczaniu wysokości zachowku pod uwagę będziemy brać tylko niektóre rozporządzenia spadkodawcy. W obliczaniu nie uwzględnimy darowizn na rzecz osób nieuprawnionych do dziedziczenia (jeśli dokonane zostały wcześniej niż 10 lat od momentu otwarcia spadku) oraz drobnych darowizn, zwyczajowo przyjętych w stosunkach danego rodzaju.
Czy mogę dochodzić zachowku?
Jeśli zastanawiasz się czy przysługuje Ci roszczenie o zachowek od dokonanej darowizny, zapraszamy do kontaktu z Kancelarią Chudzikowski. Nasi specjaliści pomogą określić dokładną wysokość roszczenia, a następnie wyegzekwować należny Ci zachowek.
Potrzebujesz pomocy
w sprawie spadkowej? Napisz do nas!
Skontaktuj się z nami
Plac Powstańców Śląskich 8/3
53-314 Wrocław
tel: 71 333 90 90
mail: kancelaria@chudzikowski.pl
Kancelaria Chudzikowski S.K.A.
NIP 899-291-43-44
Pl. Powstańców Śląskich 8/3 53–314 Wrocław
Nr konta w Nest Banku 24 2530 0008 2041 1071 5731 0001