Fundacja rodzinna — pomysł na obejście oświadczeń majątkowych polityków?

Zgodnie art. 35 ustawy z dnia 9 maja 1996 r. o wykonywaniu mandatu posła i senatora posłowie i senatorowie są obowiązani do złożenia oświadczenia o swoim stanie majątkowym. Oświadczenie o stanie majątkowym dotyczy majątku odrębnego oraz objętego małżeńską wspólnością majątkową. Oświadczenie w szczególności zawiera informacje o:

zasobach pieniężnych, nieruchomościach, uczestnictwie w spółkach cywilnych lub w osobowych spółkach handlowych, udziałach i akcjach w spółkach handlowych, o nabytym od Skarbu Państwa, innej państwowej osoby prawnej, jednostek samorządu terytorialnego, ich związków lub komunalnej osoby prawnej, mieniu, które podlegało zbyciu w drodze przetargu, a także o prowadzonej działalności gospodarczej i stanowiskach zajmowanych w spółkach handlowych;

dochodach osiąganych z tytułu zatrudnienia lub innej działalności zarobkowej lub zajęć, z podaniem kwot uzyskiwanych z każdego tytułu;

mieniu ruchomym o wartości powyżej 10 000 złotych;

zobowiązaniach pieniężnych o wartości powyżej 10 000 złotych, w tym zaciągniętych kredytach i pożyczkach oraz warunkach, na jakich zostały udzielone.

Obecnie toczy się debata, jak powinny wyglądać oświadczenia majątkowe polityków, którzy zobowiązani są publikować swoje oświadczenia majątkowe. Niezłożenie oświadczenia skutkuje utratą prawa do uposażenia, a w razie podania nieprawdziwych informacji lub zatajenia prawdy powoduje odpowiedzialność karną z art. art. 233 § 1 Kodeksu karnego. Większość polityków nie ujawnia swojego majątku z uwagi na możliwość przepisania majątku na swojego współmałżonka. Obecnie postuluje się, aby oświadczenia majątkowe były również składane przez współmałżonków polityków, co być może będzie rodziło dalsze koncepcje przekazywania majątku np. na dzieci, rodzeństwo lub inną zaufaną osobę polityka.

Mienie fundacji rodzinnej

Ustawa o fundacji rodzinnej jest instytucją dającą możliwość gromadzenia i pomnażania majątku przez fundatora i jego rodzinę. Mieniem fundacji rodzinnej może być prawo własności i inne prawa majątkowe. Mieniem fundacji rodzinnej mogą być wszelkie rzeczy i prawa dopuszczone do obrotu prawnego. Obowiązanym do pokrycia funduszu założycielskiego jest fundator. Tytułem prawnym do przeniesienia mienia do fundacji rodzinnej jest pokrycie funduszu założycielskiego. Wniesienie mienia do fundacji rodzinnej przez fundatora oznacza wyzbycie się jego własności nad aktywami, których dotychczas był właściciel. W wyniku wniesienia mienia do fundacji następuje zmiana dotychczasowego właściciela, którym staje się fundacja rodzinna jako osoba prawna.

Jakie możliwości daje fundacja rodzinna?

Fundacja rodzinna jest zatem interesującym instrumentem dla polityków (od szczebla samorządowego po szczebel ogólnopolski) posiadających majątki, których składników nie chcieliby podawać do publicznej wiadomości. Kandydat na polityka może zatem utworzyć fundację rodzinną. Fundacja Rodzinna jest odrębną osobą prawną i nie jest własnością Fundatora, a jednocześnie Fundator ma całkowity wpływ na działalność Fundacji Rodzinnej. W zamian za wniesione do niej mienie nie otrzymuje ekwiwalentu w postaci akcji czy udziałów, które podlegałyby wpisowi do oświadczenia majątkowego. Majątek przekazany na fundację rodzinną nie jest wówczas majątkiem polityka a majątkiem fundacji rodzinnej. Fundacja rodzinna nie należy do fundatora, fundator jest wyłącznie założycielem fundacji rodzinnej, który ma wpływ na jej całkowite funkcjonowanie. Po zakończeniu działalności publicznej były polityk może po prostu rozwiązać fundację rodzinną i przejąć jej likwidowany majątek.