Majątkowe prawa autorskie — szczególna regulacja dotycząca programów komputerowych

Prawa autorskie do utworu można zdefiniować jako ogół praw przysługujących twórcy utworu uprawniających go do rozporządzania utworem i czerpania z niego zysków. Aby utwór był objęty tą formą ochrony prawnej jego autor nie musi dopełniać żadnych formalności, dzieje się to automatycznie od chwili powstania utworu.

Co podlega ochronie prawa autorskiego?

Aby utwór podlegał ochronie prawa autorskiego musi jednocześnie:

  • mieć indywidualny charakter
  • być przejawem ludzkiej działalności twórczej
  • zostać ustalony w jakiejkolwiek postaci

Do katalogu utworów, które w szczególności są przedmiotem prawa autorskiego należą m.in. utwory: literackie, naukowe, fotograficzne, architektoniczne, muzyczne oraz programy komputerowe.

Podział praw autorskich

Prawa autorskie dzieli się na dwa rodzaje:

  • autorskie prawa osobiste — są bezpośrednio związane z osobą twórcy i chronią jego więź z utworem, nie podlegają więc zrzeczeniu się ani zbyciu; nie są ograniczone w czasie przez co nawet śmierć twórcy nie doprowadza do ich wygaśnięcia

  • autorskie prawa majątkowe — oparte są na przyznaniu twórcy monopolu do korzystania z utworu i rozporządzania nim; zawiera się w nich również ekonomiczny aspekt praw autorskich, jakim jest prawo twórcy do wynagrodzenia za korzystanie z utworu; w odróżnieniu od praw osobistych mogą być przedmiotem rozporządzenia, w tym: przeniesienia, zbycia, czy udzielenia licencji.
  • Podkreślmy, że autorskie prawa majątkowe są ograniczone w czasie — zgodnie z art. 36 Ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych (dalej: Prawo autorskie) z zastrzeżeniem ustawowo przewidzianych wyjątków, autorskie prawa majątkowe gasną z upływem 70 lat od śmierci twórcy.

    Przeniesienie autorskich praw majątkowych

    Autorskie prawa majątkowe mogą, zgodnie z ustawą, przejść na inne osoby jedynie w drodze dziedziczenia lub na podstawie umowy. Z chwilą zawarcia takiej umowy nabywca staje się podmiotem przenoszonych praw.

    Co powinna zawierać umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych:

  • zachowanie formy pisemnej (w razie jej braku domniemywa się udzielnie licencji)
  • oznaczenie stron umowy
  • określenie przedmiotu umowy
  • wskazanie pól eksploatacji (sposobów korzystania z utworu)
  • ustalenie wysokości wynagrodzenia
  • regulację dot. dokonywania zmian w utworze
  • wybór momentu przejścia praw
  • Szczególna regulacja dotycząca programów komputerowych

    Regułą jest, że programy komputerowe podlegają ochronie praw autorskich jak utwory literackie. Tak jak one muszą więc mieć indywidualny charakter, być przejawem działalności twórczej oraz zostać ustalone. Zgodnie z art. 74 ust. 2 Prawa autorskiego ochrona obejmuje wszystkie formy wyrażenia programu komputerowego, takie jak kod źródłowy czy wynikowy. Nie podlegają jej natomiast idee i zasady będące podstawą jakiegokolwiek elementu programu komputerowego, w tym podstawą łączy, przykładowo użyty język programowania.

    Katalog osobistych praw autorskich został w przypadku programu komputerowego skrócony jedynie do autorstwa utworu oraz oznaczenia utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo do udostępniania go anonimowo. Katalog autorskich praw majątkowych obejmuje natomiast prawo do:

  • trwałego lub czasowego zwielokrotnienia programu komputerowego w całości lub w części;
  • tłumaczenia, przystosowywania, zmiany układu lub jakichkolwiek innych zmian w programie komputerowym;
  • rozpowszechniania, w tym użyczenia lub najmu, programu komputerowego lub jego kopii.
  • Informatyk tworzący oprogramowanie podlegające prawom autorskim.
    Jeżeli pracownik stworzył program w ramach obowiązków wynikających ze stosunku pracy, prawa majątkowe będą przysługiwały pracodawcy.

    Czy użytkownik może zrobić kopię zapasową programu komputerowego?

    Ważnym aspektem, często pomijanym w odniesieniu do ochrony prawnoautorskiej programów komputerowych jest to, że:

  • sporządzenie kopii zapasowej, jeżeli jest to niezbędne do korzystania z programu komputerowego,
  • obserwowanie, badanie i testowanie funkcjonowania programu komputerowego w celu poznania jego idei i zasad przez osobę posiadającą prawo korzystania z egzemplarza programu komputerowego,
  • zwielokrotnianie kodu lub tłumaczenie jego formy, jeżeli jest to niezbędne do uzyskania informacji koniecznych do osiągnięcia współdziałania niezależnie stworzonego programu komputerowego z innymi programami komputerowymi, o ile zostaną spełnione warunki określone art. 75 ust. 1 pkt 3 oraz art. 75 ust. 2 pkt 3 Prawa autorskiego
  • nie wymaga zgody uprawnionego.

    Ponadto — w przypadku programu komputerowego stworzonego przez pracownika w wyniku wykonywania obowiązków ze stosunku pracy, prawa majątkowe do niego będą przysługiwały pracodawcy (nabycie pierwotne). Jeśli pracownik chce zachować prawa majątkowe do swojego utworu niezbędne jest umieszczenie takiego zapisu w umowie.

    Jeśli nie wiesz czy umowa, którą zawarłeś lub zamierzasz zawrzeć chroni Twoje prawa jako autora w odpowiedni sposób lub zapewnia Tobie lub Twojej organizacji odpowiedni zakres praw do nabywanych utworów zalecamy skonsultowanie się z kancelarią prawną specjalizującą się w prawie autorskim.

      Przeanalizujemy Twoją umowę i doradzimy,
      jak podjąć najlepszą decyzję.

      Skontaktuj się z nami

      Adres

      Plac Powstańców Śląskich 8/3 
      53-314 Wrocław

      Dane do faktury

      Kancelaria Chudzikowski S.K.A.
      NIP 899-291-43-44
      Pl. Powstańców Śląskich 8/3 53–314 Wrocław

      Odwiedź nas na Facebooku

      Nr konta w Nest Banku 24 2530 0008 2041 1071 5731 0001

        * Pola wymagane
        Kancelaria Chudzikowski S.K.A. | 2024 © all rights reserved
        This site is protected by reCAPTCHA and the Google Privacy Policy and Terms of Service apply.