Czym jest sankcja kredytu darmowego? Kto może na niej skorzystać?
W relacji z instytucją finansową, taką jak bank, konsument jest co do zasady stroną słabszą. Z tego powodu w ostatnich dekadach wprowadzono wiele regulacji, które mają za zadanie chronić kredytobiorców.
Kwestia sankcji kredytu darmowego w zapisach prawnych
Jedną z regulacji mających chronić konsumentów jest Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim. Ma za zadanie ona wprowadzić dodatkowe zasady ochrony kredytobiorców. Warto nadmienić, że dodatkowa ochrona konsumentów była wymagana zgodnie z zapisami Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/48/WE z dnia 23 kwietnia 2008 r. w sprawie umów o kredyt konsumencki, w której kredytodawcom narzucono szereg obowiązków informacyjnych na etapie przed podpisaniem umowy oraz szereg wymogów dotyczących samej treści umowy kredytu.
Na czym polega sankcja kredytu darmowego?
W artykule 45 Ustawy o kredycie konsumenckim pojawia się mechanizm, który ma prostą konstrukcję — jeśli kredytodawca zaniedba ustawowych obowiązków, kredytobiorca może spłacić kredyt bez odsetek i innych kosztów.
Art. 45 ust. 1W przypadku naruszenia przez kredytodawcę art. 29 ust. 1, art. 30 ust. 1 pkt 1-8, 10, 11, 14-17, art. 31-33, art. 33a i art. 36a-36c konsument, po złożeniu kredytodawcy pisemnego oświadczenia, zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu należnych kredytodawcy w terminie i w sposób ustalony w umowie.
uzasadnienie rządowego projektu ustawy o kredycie konsumenckim, VI kadencja, druk sejm. nr 3596, s. 43Istotną zaletą sankcji kredytu darmowego z punktu widzenia ochrony interesów konsumenta jest występowanie sankcji bez względu na stopień naruszenia wymogów informacyjnych
Wyrok Sądu Apelacyjnego w Gdańsku I Wydział Cywilny z dnia 8 października 2021 r., I ACa 59/21Naruszenie, o którym mowa w art. 45 ust. 1 ustawy o kredycie konsumenckim, oznacza niewykonanie lub nienależyte wykonanie przez kredytodawcę obowiązku, jaki wynika z tego przepisu, a dla zastosowania sankcji kredytu darmowego nie ma znaczenia zakres lub istotność naruszenia ani jego wpływ na interesy konsumenta. Przesłanką stosowania komentowanego omawianej sankcji nie jest również wystąpienie szkody w majątku konsumenta, nie jest ona oparta na konstrukcji odpowiedzialności odszkodowawczej kredytodawcy.
Ten zapis to istota instytucji sankcji kredytu darmowego. Wspomniane w powyższym cytacie artykuły opisują wymogi formalne, jakie powinna spełniać umowa kredytu konsumenckiego. Wymagają one od kredytodawcy dokładnego przedstawienia m.in. całkowitej kwoty kredytu, RRSO, zasad i terminów spłacania rat oraz opłat, jakie kredytobiorca poniesie w związku z podpisaniem umowy o kredyt konsumencki.
Jeżeli Twoja umowa nie spełnia wymaganych zapisów, możesz mieć możliwość spłaty kredytu bez odsetek i innych opłat. Jednak warto pamiętać, że nie każdy kredytobiorca może skorzystać z sankcji. Warto zwrócić uwagę przede wszystkim na dodatkowe obostrzenia zawarte w ustawie. Najważniejsze z nich omówimy poniżej.
Napisz do nas i sprawdź, czy Twoja umowa może być objęta sankcją kredytu darmowego.
Jakie są korzyści sankcji kredytu darmowego?
Zanim przejdziemy do tego, kto i kiedy może uzyskać sankcję kredytu darmowego omówmy, co może ona dać konsumentom. W przytoczonym wcześniej artykule 45 ust. 1 Ustawy o kredycie konsumenckim możemy znaleźć zapis, że w przypadku wad umowy związanych z naruszeniem przez kredytodawcę konkretnych artykułów Ustawy, kredytobiorca zwraca kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu.
Oznacza to, że jeżeli sankcja ma zastosowanie w przypadku Twojego kredytu, możesz zwrócić jedynie kwotę pożyczoną od banku lub innej instytucji. Nie musisz płacić odsetek i innych kosztów kredytu należnych normalnie kredytodawcy. Tę sytuację można porównać do głośnej w ostatnim czasie sytuacji frankowiczów, którzy również na podstawie przepisów unijnych muszą jedynie spłacać kwotę kredytu, jeżeli sąd orzeknie, że ich umowa zawiera w sobie klauzule niedozwolone.
Warto jednak pamiętać, że każda umowa kredytu konsumenckiego, podobnie jak sytuacja kredytobiorcy, powinna podlegać indywidualnej ocenie. Dlatego w pierwszej kolejności sprawdź czy Twoja sytuacja spełnia wymogi pozwalające Ci zabiegać o spłatę samej kwoty kredytu. Poniżej znajdziesz wypunktowane zasady, które musisz spełniać, jeżeli chcesz skorzystać na instytucji sankcji kredytu darmowego.
Kto może skorzystać na sankcji darmowego kredytu konsumenckiego?
Jak wspomnieliśmy wcześniej, sankcja kredytu darmowego dotyczy jedynie wybranych kredytów, które nie spełniają wymagań zapisanych w Ustawie. Również kredytobiorca również musi spełnić pewne wymagania, by móc uzyskać sankcję kredytu wziętego na zaspokojenie potrzeb konsumenckich.
W jakiej sytuacji możesz więc ubiegać się o spłacenie kwoty kredytu bez odsetek i innych kosztów? Jeżeli Twoja umowa kredytu konsumenckiego zawiera przynajmniej jedną wad określonych w Ustawie, może zostać objęta sankcją darmowego kredytu. Do tych wad zaliczają się m.in.:
a) brak pisemnej formy umowy kredytowej, w tym też brak lub nieczytelne podpisy niepozwalające na identyfikację przedstawiciela kredytodawcy,
b) naruszenie zasad określających maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu;
c) Pominięcie w treści elementów takich jak:
- dane konsumenta, dane kredytodawcy lub dane pośrednika kredytowego,
- rodzaj kredytu,
- czas obowiązywania umowy,
- całkowita kwota kredytu,
- termin/terminy i sposób wypłaty kredytu,
- stopa oprocentowania (oraz warunku jej zmiany),
- RRSO,
- całkowita kwoty do zapłaty przez konsumenta wraz z założeniami użytymi do obliczeń,
- zasady i terminy spłaty kredytu, w tym zasady i kolejność zaliczenia wpłat na poczet uregulowania długu;
- informacja o kosztach związanych z umową,
- roczna stopa oprocentowania zadłużenia przeterminowanego,
- sposób zabezpieczenia kredytu,
- informacja o prawie kredytodawcy do otrzymania prowizji za spłatę kredytu przed terminem i o sposobie jej ustalania.
Myślisz, że Twoja umowa nie spełnia wymagań prawnych? Napisz do nas i dowiedz się, jakie masz prawa!
Komentarz prawnika do przepisów dotyczących sankcji kredytu
Obowiązki co do treści umowy kredytowej nakłada na kredytodawców Ustawa implementująca wspomnianą wcześniej Dyrektywę 2008/48/WE. W Dyrektywie Parlamentu Europejskiego wskazano, że wszelkie koszty, jakie mogą wystąpić po stronie kredytobiorcy w związku z umową, muszą być transparentne, weryfikowalne i jednoznaczne.
Dodatkowo warto zwrócić na orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, z którego wynika, że warunek zawarty w umowie powinien być zrozumiały dla konsumenta nie tylko pod względem formalnym i gramatycznym, lecz także musi umożliwiać mu, w oparciu o jednoznaczne i zrozumiałe kryteria, ocenę potencjalnie istotnych konsekwencji ekonomicznych takiego warunku dla jego zobowiązań finansowych.
Taka interpretacja obowiązków informacyjnych wynika również z orzecznictwa krajowego. W wyroku z 20 czerwca 2006 r. (sygn. akt III SK 7/06) Sąd Najwyższy stwierdził jednoznacznie, że obligatoryjne postanowienia umowy o kredyt konsumencki powinny być w umowie uzgodnione literalnie, wyraźnie, bezpośrednio i wyczerpująco. Sąd stwierdził również, że konsument ma prawo do przejrzystej, kompletnej i jednoznacznej informacji w sprawach mających istotne znaczenie dla zabezpieczenia jego interesu.
Warto zauważyć, że najpowszechniejsze naruszenia obowiązków informacyjnych występują w odniesieniu do klauzul regulujących sposób oprocentowania kredytów – klauzule te często mają charakter blankietowy, nie wskazują na okoliczności i czynniki, w oparciu o które dokonywane są zmiany wysokości stopy procentowej przez kredytodawców. W efekcie kredytodawcy mają uprawnienie do ustalania świadczeń konsumentów w sposób dowolny i jednostronny.
W prezentacji dostępnej pod tym adresem Rzecznik Finansowy prezentuje materiały podsumowujące szerzej problem sankcji kredytu darmowego.
Co należy zrobić, żeby skorzystać na sankcji darmowego kredytu?
Zwrot darmowego kredytu
Banki nie respektują sankcji kredytu darmowego
Jeżeli Twoja umowa nie spełnia narzuconych przez prawo wymagań i może zostać objęta sankcją, musisz pamiętać o warunkach, które musisz spełnić, by zabiegać o spłatę kredytu bez odsetek i innych kosztów:
- możesz skorzystać z sankcji najpóźniej po upływie roku od dnia wykonania umowy (np. spłacenia kredytu).
- musisz złożyć kredytodawcy pisemne oświadczenie, w którym wskażesz, że chcesz skorzystać z sankcji kredytu darmowego. Określ okoliczności uzasadniające sankcję kredytu darmowego oraz wskaż żądaną do zwrotu kwotę.
Prawo określa również kwestię rozliczenia w przypadku sankcji. Zwrot środków powinien nastąpić w sposób określony w umowie, a jeżeli umowa nie precyzuje kwot i terminów, należy kierować się zapisami Ustawy.
Warto także wspomnieć, że sankcja kredytu darmowego nie obejmuje odsetek za opóźnienie i kosztów związanych z opóźnieniem.
Podkreślmy również, że zastosowanie sankcji nie jest uzależnione od szkody poniesionej przez konsumenta, co wskazuje sam projektodawca Ustawy oraz orzecznictwo:
Warto podkreślić, że przygotowanie stosownych oświadczeń w taki sposób, by wywołać skutki prawne nie jest zadaniem łatwym – skierowane do banku pismo nie powinno pozostawiać złudzeń co do intencji oraz prawidłowości działań podjętych przez kredytobiorcę.
Niestety banki oraz inne instytucje kredytowe nie respektują składanych przez konsumentów oświadczeń w zakresie skorzystania z sankcji kredytu darmowego, co powoduje konieczność kierowania sprawy na drogę postępowania sądowego. Jeżeli chcesz skorzystać z sankcji darmowego kredytu, uzbrój się w cierpliwość i rozważ skorzystanie z pomocy prawników, którzy pomogą Ci w sporze z bankiem.
Jeżeli Twój kredyt nie spełnia wymogów narzuconych przez prawo, możesz skontaktować się z nami — pomożemy Ci ocenić czy sankcja kredytu darmowego może być dla Ciebie odpowiednim rozwiązaniem.
Skontaktuj się z nami
Plac Powstańców Śląskich 8/3
53-314 Wrocław
tel: 71 333 90 90
mail: kancelaria@chudzikowski.pl
Kancelaria Chudzikowski S.K.A.
NIP 899-291-43-44
Pl. Powstańców Śląskich 8/3 53–314 Wrocław
Nr konta w Nest Banku 24 2530 0008 2041 1071 5731 0001
Kancelaria Chudzikowski S.K.A. | kontakt: kancelaria@chudzikowski.pl | 2024 © all rights reserved