Dochodzenie odszkodowań od ubezpieczyciela za wypadek samochodowy

Podstawą prawną żądania odszkodowania i zadośćuczynienia z tytułu szkód na osobie są przede wszystkim art. 444 i art. 445 Kodeksu Cywilnego.

Należy mieć na uwadze, iż podstawą dochodzenia od sprawcy  odszkodowania (art. 444 KC) i zadośćuczynienia (art. 445 KC) jest wina sprawcy, którą należy wykazać. Zadanie jest ułatwione jeżeli wina ta została już stwierdzona w postępowaniu karnym, wówczas przed sądem cywilnym należy wykazać wyłącznie wysokość szkody i zasadność zasądzenia zadośćuczynienia w żądanej kwocie.

Zgodnie z art. 444 Kodeksu Cywilnego w przypadku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sprawca zobowiązany jest do naprawienia szkody, które obejmuje wszelkie wynikłe z tego powodu koszty. W przypadku dochodzenia odszkodowania od sprawcy należy wykazać wysokość szkody (można wykazywać wszelkimi środkami dowodowymi np. takimi jak dokumenty czyli rachunki, zaświadczenia, skierowania czy też zeznania świadków, nagrania, opinie biegłych, oględziny). W grę będą wchodziły tutaj np.: koszt leczenia czyli wszelkie wydatki na leki, wizyty lekarskie, opatrunki, badania, zabiegi, koszt przystosowania pomieszczeń, koszty opieki, utrata zarobków, koszty dojazdów czy też koszty zniszczonej odzieży. Jeżeli chodzi o koszty leczenia, to warto zwrócić uwagę na fakt, iż poszkodowany (zgodnie z art. 444 KC) ma prawo żądać, aby zobowiązany wyłożył je z góry.

Kolejnym przysługującym poszkodowanemu roszczeniem jest renta. Na podstawie art. 444 § 2 KC poszkodowany, jeżeli utracił całkowicie lub częściowo zdolność do pracy zarobkowej albo jeżeli zwiększyły się jego potrzeby lub zmniejszyły widoki powodzenia na przyszłość, może żądać od zobowiązanego do naprawienia szkody odpowiedniej renty.

Zgodnie natomiast z art. 445 KC w przypadku uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia sąd może przyznać poszkodowanemu odpowiednie zadośćuczynienie. Zadośćuczynienie dotyczy szkody niemajątkowej, dotyczy złagodzenia skutków doznanej krzywdy i kompensatę cierpień fizycznych i psychicznych. Roszczenie o zadośćuczynienie na podstawie art. 445 KC przysługuje tylko osobie bezpośrednio poszkodowanej. Zadośćuczynienie powinno uwzględniać i te cierpienia psychiczne i fizyczne jakie poszkodowany już odczuł oraz te, które będzie odczuwał w przyszłości.  W judykaturze ugruntowane jest stanowisko, że o wysokości zadośćuczynienia decydują w szczególności: rodzaj doznanej szkody, stopień cierpień fizycznych i psychicznych, ich intensywność i długotrwałość, nieodwracalny charakter następstw wypadku (zwłaszcza kalectwo czy oszpecenie), długotrwałość leczenia, wiek, płeć, stan cywilny oraz konsekwencje uszczerbku na zdrowiu w życiu osobistym i społecznym. Przy określaniu zadośćuczynienia należy również uwzględnić brak widoków na przyszłość, poczucie nieprzydatności społecznej i bezradność życiową. Często brany jest pod uwagę trwały uszczerbek na zdrowiu, jednak jak wskazywano wielokrotnie w orzecznictwie zastosowanie jedynie miernika procentowego uszczerbku na zdrowiu jest niedopuszczalne ale może stanowić element pomocniczy.

Ponadto należy mieć na uwadze, iż istnieje możliwość dochodzenia stosownych roszczeń także w przypadku gdy wskutek wypadku komunikacyjnego śmierć poniosła osoba najbliższa. Podstawa powyższych roszczeń zależna jest od czasu powstania wypadku. Jeżeli zdarzenie powstało po dniu 03 sierpnia 2008 r. wówczas podstawą dochodzenia stosownego zadośćuczynienia będzie art. 446 § 4 KC. Regulacja ta przewiduje, iż Sąd może przyznać najbliższym członkom rodziny zmarłego odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę. W związku z powyższym należy tu wykazać z jednej strony okoliczność łączących więzi rodzinnych, pokrewieństwa, z drugiej zaś strony doznaną krzywdę. Natomiast jeżeli szkoda powstała przed 03 sierpnia 2008 r., ale najpóźniej dnia 10 sierpnia 1997 r. to wówczas podstawą dochodzenia zadośćuczynienia jest art. 448 KC zgodnie z którym w razie naruszenia dobra osobistego Sąd może przyznać temu, czyje dobro osobiste zostało naruszone, odpowiednią sumę tytułem zadośćuczynienia pieniężnego. Zgodnie z powyższą regulacją roszczenie będzie należne w przypadku wykazania, iż zostało naruszone dobre osobiste. Katalog dóbr osobistych został określony w art. 23 KC, który nie jest katalogiem zamkniętym. Obecnie w świetle dorobku literatury i judykatury nie budzi już wątpliwości pogląd, że podlegają ochronie nie wymienione w art. 23 KC dobra osobiste jak: pamięć po zmarłych, intymność, prywatność życia, czy płeć. Mając powyższe na uwadze w toku postępowania należy wykazać, iż z uwagi na wypadek komunikacyjny, którego skutkiem była śmierć osoby dla nas najbliższej zostało naruszone nasze dobro w postaci prawa do życia w pełnej rodzinie.

Bez względu natomiast na datę powstania wypadku, jednakże nie może ono być przedawnione (termin przedawnienia wynosi 3 lata liczony od dnia, w którym poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia, a jeżeli szkoda wynikła ze zbrodni lub występku, roszczenie o naprawienie szkody ulega przedawnieniu z upływem lat 20 od dnia popełnienia przestępstwa bez względu na to, kiedy poszkodowany dowiedział się o szkodzie i osobie obowiązanej do jej naprawienia) istnieje możliwość dochodzenia jeszcze dodatkowych roszczeń w związku ze śmiercią poszkodowanego. Zgodnie z art. 446 KC, sprawca zobowiązany jest do zwrotu kosztów leczenia i pogrzebu osobie, która je poniosła. Ponadto może być przyznana renta, a dla najbliższych członków rodziny zmarłego stosowne odszkodowanie, jeżeli wskutek jego śmierci nastąpiło znaczne pogorszenie ich sytuacji życiowej.

Istotna jest również w rzeczonym przypadku właściwość sądu. Ogólna zasada wynikająca z przepisów postępowania stanowi, iż powództwo wytacza się przed sąd pierwszej instancji, w którego okręgu pozwany ma miejsce zamieszkania / siedziby. Niejednokrotnie nie jest to ta sama miejscowość co miejsce zamieszkania powoda, co zniechęca do prowadzenia postępowania sądowego. Należy zatem mieć tutaj na uwadze art. 20 Ustawy z dnia 22 maja 2003 r. o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych, zgodnie z którym powództwo o roszczenie wynikające z umów ubezpieczeń obowiązkowych lub obejmujące roszczenia z tytułu tych ubezpieczeń można wytoczyć bądź według przepisów o właściwości ogólnej, bądź przed sąd właściwy dla miejsca zamieszkania lub siedziby poszkodowanego lub uprawnionego z umowy ubezpieczenia.