Koniec obaw frankowiczów przed pozwami banków w sprawie sądowej waloryzacji (postanowienie TSUE z dnia 11 grudnia 2023 r. C-756/22)
Wyrok TSUE z dnia 15.06.2023 r. sygn. C-520/21 miał jednoznacznie zakończyć spór w sprawie żądania przez banki opłat związanych z bezumownym korzystaniem z kapitału. Jak się jednak okazuje banki wciąż szukają nowych sposobów, dzięki którym mogliby uzyskać od kredytobiorców dodatkowe środki. TSUE w czerwcowym wyroku uznał, że prawo Unii Europejskiej stoi na przeszkodzie, aby banki mogły żądać od kredytobiorców dodatkowych świadczeń, w tym wynagrodzenia za korzystanie z kapitału, natomiast nie ma przeszkód, aby Frankowicze mogli dochodzić od banku takich dodatkowych świadczeń. Obecnie problematyka sądowej waloryzacji jest przedmiotem kolejnych pytań prejudycjalnych skierowanych w dniu 18.07.2023 r. do TSUE, zadanych przez Sąd Okręgowy w Warszawie XXVIII Wydział Cywilny sygn. akt XXVIII C 18858/21.
W dniu 11 grudnia 2023 r. TSUE wydał kolejne postanowienie (C-756/22), w którym potwierdził stanowisko zawarte w wyroku z dnia 15 czerwca 2023 r. (C-520/21). Orzeczenie TSUE stanowi przełomowy moment w sporze między bankami a frankowiczami.
TSUE wskazał, że:
w kontekście uznania umowy kredytu hipotecznego z konsumentem przez instytucję bankową za nieważną w całości ze względu na to, że umowa zawiera nieuczciwe warunki, bez których nie może ona dalej obowiązywać, stoją one na przeszkodzie wykładni sądowej prawa państwa członkowskiego, zgodnie z którą instytucja ta ma prawo żądać od tego konsumenta zwrotu kwot innych niż kapitał wypłacony na poczet wykonania tej umowy oraz ustawowe odsetki za opóźnienie od chwili wezwania do zapłaty.
W swoim postanowieniu, TSUE stwierdził, że po uznaniu umowy kredytu za nieważną, banki nie mają prawa domagać się od konsumentów zwrotu kwot innych niż wypłacona kwota kapitału kredytu. Oznacza to, że kredytobiorcy nie będą zobowiązani do płacenia dodatkowych kwot związanych z waloryzacją kapitału kredytu, co było dotychczas praktykowanym zwyczajem przez banki.
Wskazać należy, że bezzasadne jest domaganie się przez banki sądowej waloryzacji świadczenia z poniższych względów:
- umowa kredytu nie jest umową wzajemną, a zatem nie cechuje jej konieczność ekwiwalentności (równowartości) świadczeń stron, a waloryzacja sądowa ma głównie na celu zachowanie (lub przynajmniej przybliżenie) ekwiwalentności świadczeń,
- przepis art. 3581 § 4 k.c. wyłącza możliwość żądania waloryzacji przez stronę prowadzącą przedsiębiorstwo, jeżeli świadczenie pozostaje w związku z prowadzeniem tego przedsiębiorstwa – rozliczenie nieważnej umowy kredytowej pozostaje w związku z prowadzeniem przedsiębiorstwa przez bank (gdyby bank nie prowadził działalności gospodarczej w zakresie udzielania kredytów, konsument nie udałby się do tego banku i nie zawarłby nieważnej umowy kredytowej sporządzonej na wzorcu umownym przygotowanym przez bank),
- możliwość waloryzacji świadczenia na rzecz banku stałaby w sprzeczności z celami dyrektywy 93/13, która ma odstraszać i zniechęcać przedsiębiorców do stosowania nieuczciwych postanowień umownych,
- nie doszło do istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza – dokonując waloryzacji sądowej, Sąd powinien porównać siłę nabywczą pieniądza w chwili powstania zobowiązania oraz w chwili orzekania. Przesłanką waloryzacji sądowej jest istotna (a nie dowolna) zmiana siły nabywczej pieniądza,
- jeżeli kredytobiorca na wezwanie banku spełni niezwłocznie świadczenie w kwocie odpowiadającej kwocie wypłaconego kredytu (również w drodze potrącenia), nie ma podstaw do waloryzacji, ponieważ świadczenie wygaśnie, a ponadto między datą wymagalności a spełnienia świadczenia nie dojdzie do zmiany siły nabywczej pieniądza,
- kredytobiorcy przez wiele lat uiszczali świadczenia nienależne na rzecz banku w wykonaniu nieważnej umowy kredytowej, którymi to kwotami bank obracał i na których zarabiał w związku z tym obrotem – sprzeczne z zasadami współżycia społecznego byłoby zatem waloryzowanie świadczenia zwracanego bankowi.
Aktualnie reprezentowany kierunek orzeczniczy sądów powszechnych jednoznacznie wskazuje, że roszczenie o zasądzenie sądowej waloryzacji kapitału bankom nie przysługuje. Tak wskazał również m.in.:
1. prawomocny wyrok Sądu Apelacyjnego we Wrocławiu I Wydział Cywilny z dnia 17.10.2023 r. sygn. akt I ACa 1348/22 podtrzymujący wyrok Sądu Okręgowe w Świdnicy I Wydział Cywilny z dnia 7 czerwca 2022 r. sygn. akt I C 118/22,
Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w sprawie sporu o kredyt we frankach oddalił apelację mBanku S.A. o zasądzenie wynagrodzenia za korzystanie z kapitału oraz żądanie o dokonanie sądowej waloryzacji kapitału kredytu.
To pokłosie przełomowego orzeczenia TSUE z 15 czerwca 2023 roku. Jest to jeden z pierwszych w skali kraju prawomocnych wyroków dotyczących żądania banku o dokonanie sądowej waloryzacji świadczenia. Sąd apelacyjny we Wrocławiu utrzymał w mocy wyrok Sądu Okręgowego w Świdnicy,
To pokłosie przełomowego orzeczenia TSUE z 15 czerwca 2023 roku. Jest to jeden z pierwszych w skali kraju prawomocnych wyroków dotyczących żądania banku o dokonanie sądowej waloryzacji świadczenia. Sąd apelacyjny we Wrocławiu utrzymał w mocy wyrok Sądu Okręgowego w Świdnicy,
2. wyrok Sądu Okręgowego w Legnicy I Wydział Cywilny z dnia 19.04.2023 r. sygn. akt I C 977/22,
3. wyrok Sądu Okręgowego w Krakowie I Wydział Cywilny z dnia 17.06.2023 r. sygn. akt I C 3906/21.
Skontaktuj się z nami
Plac Powstańców Śląskich 8/3
53-314 Wrocław
tel: 71 333 90 90
mail: kancelaria@chudzikowski.pl
Kancelaria Chudzikowski S.K.A.
NIP 899-291-43-44
Pl. Powstańców Śląskich 8/3 53–314 Wrocław
Nr konta w Nest Banku 24 2530 0008 2041 1071 5731 0001
Kancelaria Chudzikowski S.K.A. | kontakt: kancelaria@chudzikowski.pl | 2023 © all rights reserved