Status konsumenta a kredyty frankowe
Czy wiesz, dlaczego banki w sprawach frankowych często próbują wykazać, że kredytobiorca prowadził działalność gospodarczą w nieruchomości sfinansowanej z kredytu? Albo że taki dom czy mieszkanie został komuś wynajęty? Dlaczego sądy dokładnie badają, na jaki cel kredytobiorca wykorzystał wypłacone mu środki? Sprawdź, dlaczego w sporze z bankiem warto mieć status konsumenta.
Dlaczego konsumenci wygrywają z bankami?
Udowodnienie, że kredytobiorcy przysługuje w sporze z bankiem status konsumenta, umożliwia przyznanie mu ochrony na mocy dyrektywy 93/13. Bez wątpienia stanowi ona fundament prawa konsumenckiego w Unii Europejskiej i ma za zadanie chronić konsumentów przed nadużyciami ze strony przedsiębiorców.
UWAGA! Tylko konsument może się powołać na to, że bank stosował klauzule abuzywne (niedozwolone postanowienia umowne)! Chodzi o to, aby zapewnić ochronę słabszej stronie umowy, której niedoświadczenie może zostać wykorzystane przez przedsiębiorcę.
Kredyty frankowe: problematyczne wykształcenie?
W trakcie przesłuchania sądy przede wszystkim ustalają, na jaki cel zostały przeznaczone środki uzyskane z kredytu frankowego. Często też pada pytanie o to, czy kredytobiorcy zamieszkali w kredytowanej nieruchomości i czy nadal tam mieszkają, czy prowadzili w niej działalność gospodarczą, czy ją komuś wynajęli.
Z kolei banki zwracają uwagę na to, jakie jest wykształcenie kredytobiorców oraz wykonywany przez nich zawód. Banki wskazują, że jeżeli kredytobiorca posiadał wykształcenie bankowe lub ekonomiczne albo wykonywał zbliżony zawód, to nie można traktować go jak konsumenta.
TSUE odpowiada na pytania dotyczące kredytów frankowych
W dniu 21 września 2023 r., Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej opublikował swoje stanowisko w postępowaniu o sygn. C-139/22 dotyczącego mBanku. Sprawa jest o tyle ciekawa, że jeden z kredytobiorców był pracownikiem w pozwanym banku, a także posiadał wyższe wykształcenie z zakresu zarządzania i finansów. Na tym tle pojawiła się wątpliwość, czy kredytobiorca mógł powołać się na brak świadomości ryzyka wahań kursu CHF, a przez to również, czy w takim przypadku przysługuje mu ochrona wynikająca z wspomnianej wcześniej dyrektywy unijnej 93/13.
Wykształcenie kredytobiorcy a kredyt CHF — stanowisko banku
Bank stanął na stanowisku, że posiadanie wiedzy specjalistycznej z zakresu finansów i bankowości, a nawet samo posiadanie wyższego wykształcenia sprawia, że kredytobiorca może samodzielnie uzyskać kompleksowe informacje odnośnie umowy kredytowej oraz prawidłowo ocenić ryzyko kursowe. To z kolei miałoby wykluczyć możliwość powoływania się na niejasność sformułowań umownych, a przez to na samą ochronę konsumencką.
Wykształcenie kredytobiorcy a kredyt CHF — stanowisko Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
Przede wszystkim Trybunał już wielokrotnie wypowiadał się, że stopień świadomości kredytobiorcy należy badać na moment podpisania umowy. Żadne zdobyte później doświadczenie zawodowe ani wykształcenie nie może wpłynąć na tę ocenę. Stanowisko to podzielają sądy krajowe.
Dodatkowo we wspomnianym wyroku TSUE jednoznacznie stwierdził, że posiadanie wykształcenia wyższego w dziedzinie zarządzania i finansów, a nawet fakt zatrudnienia w banku udzielającym kredytu, nie pozbawia kredytobiorcy statusu konsumenta, a przez to nie wyklucza możliwości skutecznego zakwestionowania nieuczciwej umowy.
Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w swoim rozstrzygnięciu z dnia 21 września 2023 r. po raz kolejny zaakcentował, że obowiązek informacyjny banku polega na tym, aby wszystkie rzeczywiste ryzyka, na które narażony jest kredytobiorca-konsument były dla niego w pełni zrozumiałe.
W szczególności banki nie mogą samodzielnie oceniać, czy dany klient posiada wystarczającą wiedzę w zakresie umów kredytowych, czy też nie. Objęcie konsumenta ochroną wynikającą z Dyrektywy 93/13 nie zależy od konkretnego zasobu wiedzy, jaką w danym temacie dysponuje kredytobiorca. Z tego powodu nawet jeśli pracownik banku jest lepiej zorientowany w danej dziedzinie niż przeciętny kredytobiorca, to nie traci on statusu konsumenta i może na tych samych zasadach powoływać się na zastosowanie w jego umowie klauzul niedozwolonych.
Wyroki sądów krajowych w sprawach kredytów frankowych
Pogląd TSUE znajduje potwierdzenie m.in. we wcześniejszym wyroku Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 18 listopada 2021 r. (sygn. akt I ACa 123/21), na skutek którego umowa kredytu została prawomocnie uznana za nieważną.
W przytoczonej sprawie kredytobiorcą był wieloletni pracownik banku, w którym uzyskał kredyt. Co więcej, ów pracownik pełnił w nim funkcję dyrektora oddziału, a więc należy założyć, że dysponował specjalistyczną wiedzą z dziedziny bankowości. Mimo to, sąd zgodził się z argumentacją kredytobiorcy, że nie uczestniczył on w tworzeniu wzorca umownego kredytu, którego treść została mu narzucona przez centralę banku i nie podlegała jakimkolwiek negocjacjom. Nie było więc podstaw, aby odmówić mu ochrony.
Z kolei w wyroku SN z dnia 1 marca 2017 r. (sygn. akt IV CSK 285/16), sąd przyznał status konsumenta osobie wykonującej zawód radcy prawnego, uznając, że niezależnie od poziomu wiedzy, również taki kredytobiorca powinien być traktowany jak każdy inny konsument. Nie jest w żadnym razie rolą banku dokonywanie oceny, na podstawie przyjętych przez siebie kryteriów oraz dzielenie na tej podstawie konsumentów na poszczególne podgrupy.
Kredyty CHF a status konsumenta: podsumowanie
Niedawny wyrok Trybunału Sprawiedliwości ma istotne znaczenie dla wszystkich kredytobiorców frankowych, którzy posiadali fachową wiedzę wynikającą z ich doświadczenia zawodowego czy wykształcenia. W opinii TSUE, o ile umowa kredytowa zawiera klauzule abuzywne, których treść nie podlegała negocjacjom, to również ekonomista czy pracownik banku może skutecznie żądać unieważnienia swojej umowy kredytu CHF!
Skontaktuj się z nami
Plac Powstańców Śląskich 8/3
53-314 Wrocław
tel: 71 333 90 90
mail: kancelaria@chudzikowski.pl
Kancelaria Chudzikowski S.K.A.
NIP 899-291-43-44
Pl. Powstańców Śląskich 8/3 53–314 Wrocław
Nr konta w Nest Banku 24 2530 0008 2041 1071 5731 0001
Kancelaria Chudzikowski S.K.A. | kontakt: kancelaria@chudzikowski.pl | 2023 © all rights reserved