Upadłość konsumencka — plan spłaty

Jak wskazywaliśmy w poprzednich artykułach, skuteczne złożenie wniosku o upadłość konsumencką umożliwia wyjście z trudnej sytuacji finansowej dłużnika i rozpoczęcie nowego etapu w życiu. Ogłoszenie upadłości konsumenckiej przez sąd jest właściwie wstępem do przeprowadzenia głównego postępowania upadłościowego, którego celem jest oddłużenie upadłego oraz zaspokojenie jego wierzycieli. Postępowanie składa się z kilku etapów, wśród których możemy wyróżnić:

1)   ustalenie i zatwierdzenie listy wierzytelności,

2)   sprzedaż majątku dłużnika,

3)   ustalenie planu podziału i zaspokojenie wierzycieli zgodnie z planem podziału,

4)   ustalenie planu spłaty.

Zgodnie z przepisami ustawy z dnia 28 lutego 2003 r. Prawo upadłościowe, ustalenie planu spłaty jest ostatnim etapem postępowania upadłościowego i następuje po wykonaniu ostatecznego planu podziału. W związku z tym, że w większości przypadków dłużnicy nie posiadają żadnego majątku, który mógłby zostać spieniężony i przeznaczony (podzielony) na zaspokojenie wierzycieli w toku postępowania upadłościowego, sąd może pominąć etapy II i III i przystąpić od razu do ustalenia planu spłaty wierzycieli. Ustalenie planu spłaty nie jest jednakże etapem nieuniknionym.

czym jest plan spłaty?

Czym w ogóle jest plan spłaty? Jest to pewna forma harmonogramu ratalnego, zgodnie z którym dłużnik zobowiązany jest do zaspokajania swoich wierzycieli. Plan spłaty przewiduje w jakich kwotach i w jakim terminie upadły ma regulować zobowiązania, które nie zostały zaspokojone na wcześniejszych etapach postępowania, a także jaka kwota jego zobowiązań zostanie umorzona po wykonaniu planu spłaty. Co istotne, plan spłaty może zostać ustalony na okres maksymalnie 36 miesięcy. Ustalając plan spłaty wierzycieli, sąd bierze pod uwagę możliwości zarobkowe upadłego, konieczność utrzymania upadłego i osób pozostających na jego utrzymaniu, w tym ich potrzeby mieszkaniowe, wysokość niezaspokojonych wierzytelności i realność ich zaspokojenia w przyszłości. Plan spłaty jest wiążący dla upadłego, bowiem od jego rzetelnej realizacji będzie uzależniona możliwość umorzenia pozostałej części zadłużenia.

W przypadku braku możliwości wywiązania się przez dłużnika z obowiązków nałożonych przez sąd w planie spłaty, plan ten może zostać zmieniony bądź nawet uchylony, gdy przeszkoda w jego wykonywaniu ma charakter trwały i wynika z okoliczności niezależnych od dłużnika. Nie należy się zatem obawiać, że nagłe pogorszenie sytuacji życiowej przekreśli szansę na prawidłowe zakończenie postępowania i umorzenie zobowiązań upadłego.

umorzenie zobowiązań bez planu spłaty

W tym miejscu pojawiają się jednak najczęściej obawy, że dłużnicy nie będą w stanie uregulować wszystkich swoich zobowiązań, skoro ich sytuacja życiowa i majątkowa nie pozwalała na spłatę długów przed ogłoszeniem upadłości. Przepisy ustawy przewidują jednakże umorzenie zobowiązań upadłego bez ustalania planu spłatyw przypadku, gdy osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że nie byłby on zdolny do dokonana jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli.

Bez znaczenia dla oceny możliwości umorzenia zobowiązań dłużnika pozostają zatem wysokość zadłużenia czy ilość zaciągniętych przez niego zobowiązań. Jedyną uwzględnianą przez sąd przesłanką jest osobista sytuacja upadłego. W praktyce będzie to oznaczało bardzo trudną sytuację materialną dłużnika związaną m.in. z brakiem zdolności zarobkowych, trwałą chorobą uniemożliwiającą podjęcie zatrudnienia czy przeznaczeniem całości otrzymywanego dochodu na koszty minimalnej egzystencji członków rodziny. Nie stanowi zatem przeszkody do umorzenia zobowiązań upadłego bez ustalania planu spłaty bardzo wysokie zadłużenie czy ilość zaciągniętych przez niego zobowiązań, np. w postaci „pożyczek-chwilówek”. Możliwość oddłużenia będą miały zatem osoby pozostające w bardzo trudnej sytuacji finansowej bez względu na okoliczność, czy w toku postępowania będą w stanie spłacić chociaż część ciążącego na nich zadłużenia.